نگاهی به خواص دیگ سنگی به عنوان یکی از وسایل پخت و پز قدیمی می تواند برای کسانی که استفاده از وسایل و مواد خوراکی ارگانیک و بدون زیان را در دستور کار خود قرار داده اند بسیار مفید و راهگشا باشد. ظروف پخت و پز جدید با بدنه تفلون، آلومینیومی، لعابی و سرامیکی و … که امروزه برای پخت و پز استفاده می شوند ممکن است در طولانی مدت برای مصرف کنند عوارض نابهنجاری به دنبال داشته باشند. از مشکلات مهم ظروف پخت و پز که به شکل صنعتی تولید می شوند ورود مواد شیمیایی استفاده شده در بدنه ظرف به غذا می باشد. همچنین مواد شیمیایی استفاده شده در این ظروف باعث بالا رفتن سرعت داغ شدن مواد غذایی می شود که بافت و ساختار مواد غذایی طبخ شده در آن را تغییر می دهد و ممکن است آنها ها را به مواد سمی و سرطانزا تبدیل کند.
ویژگی های دیگ سنگی
دیگ های ساخته شده از سنگ، از مواد طبیعی و ارگانیک ساخته می شوند به همین دلیل در زمان طبخ غذا، املاح طبیعی موجود در این ظروف به مرور زمان جذب بافت مواد غذایی شده و از طریق مصرف مواد غذایی به بدن منتقل می شود. پخت مواد غذایی در این مدل دیگ ها باعث خوش طعم شدن آن ها می شود.
از ویژگی های ظروف سنگی خاصیت مغناطیسی این ظروف است که باعث جذب آهن مورد نیاز بدن می شود. ظروف سنگی به دلیل شرایط طبیعی و ارگانیک سرشار از آهن و منیزیم هستند و می توانند برای تامین املاح مدنی بدن بسیار مفید باشند.
علاوه بر ابن این دیگ ها به دلیل ساخته شدن از مواد طبیعی از قابلیت خوبی در انتقال دما و مقاومت در برابر حرارت برخوردار هستند و می تواند در یک دوره زمانی طولانی تر با دمای یکنواخت و مناسب مواد غذایی را با کیفیت مطلوب طبخ نمایند.
نکته ای که در رابطه با دیگ های سنگی می بایست مورد توجه قرار گیرد آن است که هرچند این نوع دیگ از مواد طبیعی ساخته می شوند اما این ظروف از قابلیت چکش خوری و تراش کاری مطلوبی برخوردار می باشند. بافت داخلی و خارجی دیگ های سنگی معمولا از مواد طبیعی است و برای پوشش دهی آن ها از هیچگونه مواد شیمیایی استفاده نمی شود.
ظروف و دیگ سنگی برخلاف وسایل دیگر روغن و چربی غذا را به خود نمی گیرند و به راحتی تمیز می شوند. خاصیت ضد چسبندگی دیگ سنگی تا پاپان عمر ظرف با آن باقی می ماند و هیچگونه خط و خشی روی سطح داخلی و خارجی آن ایجاد نمی شود.
کیفیت پخت غذا در دیگ سنگی
از ویژگی های منحصر به فرد دیگ سنگی پخت غذا با حرارت کم و در عین حال کیفیت مطلوب می باشد. ساختار این نوع دیگ و مواد تشکیل دهنده آن به شکلی است که در زمان پخت و پز از آسیب دیدن یا کاهش کیفیت مواد غذایی جلوگیری می کند.
به دلیل آنکه برای پخت مواد غذایی در آن از حرارت کم و ملایم استفاده می شود این کار علاوه بر حفظ مواد مغذی موجود در غذا می تواند باعث کاهش مصرف انرژی و مواد سوختی برای پخت آن شود.
مزایای و فوائد دیگ سنگی
دیگ سنگی در مقایسه با ظروف ساخته شده از مواد دیگر دارای فوائد و مزایایی زیادی است که افراد مختلف را به شکل گسترده به استفاده از این ظروف ترغیب کرده است. در ادامه سعی می شود مهمترین مزیت ها و فواید دیگ سنگی به شکل مختصر بررسی شود.
سلامت و تندرستی بدن
برای ساخت دیگ سنگی از متریال طبیعی استفاده می شود که می تواند نقش مهمی در سلامت و تندرستی انسان داشته باشد. معمولا برای ساخت ظروف غیر سنگی از مواد شیمیایی استفاده می شود که می تواند در طولانی مدت باعث آسیب رسیدن به سلامتی بدن انسان شود.
صرفه جویی در سوخت
ضخامت دیواره و حجم بدنه دیگ سنگی معمولا از ظروف صنعتی دیگر بیشتر است به همین دلیل گرما و انرژی بیشتری در محفظه داخلی آن ذخیره می شود این ویژگی باعث می شود غذا در آن با کمترین حرارت و کیفیت مناسب پخته شود. این شرایط باعث می شود انرژی کمتری برای طبخ مواد غذایی مصرف شود.
مزه بهتر غذا و بالا رفتن کیفیت آن
بکارگیری دیگ سنگی برای پخت مواد غذایی بهتر از ظروف دیگر است چون طعم و مزه غذا های پخته شده در این ظروف خوشمزه تر و گورا تر می شود. بافت سنگی ظرف به دلیل پخت یکنواخت مواد خوراکی از هدر رفتن مواد مغذی آن جلوگیری می کند.
سرعت پخت و پز مواد غذایی
سرعت پخت و پز مواد غذایی در دیگ سنگی معمولا از ظروف دیگر بیشتر است و تقریبا شبیه به دیگ زود پز عمل می کند. معمولا هر نوع گوشتی با یک حرارت ملایم و یکنواخت در حدود ۲ ساعت درون آن ها با کیفیت مطلوب پخته می شود.
ساختار این مدل دیگ به شکلی است که حرارت به شکل یکنواخت در سراسر فضای داخلی آن توزیع می شود و غذا به شکل مطلوب پخته می شود.
نسوختن غذا
دیگ سنگی به دلیل داشتن ساختار سنگی منحصر به فرد دارای شرایط خاصی است که باعث می شود دمای فضای داخلی آن افزایش پیدا نکند و آب درون آن خشک نشود که این فعل و انفعال متعاقباً باعث می شود غذای داخل آن نسوزد. معمولا سوخت و سوز مواد غذایی در دیگ سنگی بسیار کم است و این اتفاق به ندرت حادث می شود.
شستشوی راحت دیگ سنگی
شستشوی دیگ سنگی به دلیل داشتن سطح داخلی صاف و صیقلی خیلی راحت تر از ظروف دیگر است به شکلی که برای شستشوی این ظروف نیاز به مواد مختلف شوینده نیست و با مقداری آب سرد یا ولرم می توان آن را پس از پخت غذا و پز به راحتی شستشو داد و تمیز نمود.
تمیز شدن دیگ سنگی با آب خالی این مزیت را دارد که لازم نیست از مواد شوینده شیمیایی برای تمیزکاری استفاده شود چون استفاده از این مواد باعث رسوب مواد شیمیایی و مضر بر سطح داخلی و خارجی ظروف غذا می شود که ممکن است در طولانی مدت برای سلامتی بسیار مضر و خطرناک باشد.
سازگاری دیگ سنگی با طبیعت
از مزایا و فواید قابل توجه این مدل دیگ متریال طبیعی استفاده شده برای ساخت این نوع ظروف است که پس از دوران استفاده و پایان دوران عمر مفید براحتی جذب طبیعت می شوند و باعث آلودگی طبیعی نمی گردند
سخن پایانی
دیگ سنگی از ظروفی است که از قدیم الایام برای پخت مواد غذایی مورد استفاده قرار می گرفته است. این دیگ به دلیل ساخته شدن از مواد طبیعی عواض شیمیایی ظروف دیگر را ندارد و استفاده از آن ها می تواند برای حفظ سلامتی مناسب باشد.
مواد غذا در آن به دلیل داشتن ساختاری مستحکم و قطور با درجه حرارت کم به خوبی پخته شده ویتامین ها و مواد مغذی آن حفظ می شود. همچنین پخت و پز غذا در دیگ سنگی باعث می شود املاح طبیعی موجود در بافت ظرف وارد غذا شده و از طریق غذا وارد سیستم گوارش شود و نیاز بدن به این املاح برطرف نماید.
شستشوی این دیگ به دلیل داشتن سطح صاف و صیقلی درونی به راحتی انجام می شود و برای شستشوی این ظروف نیاز به مواد مختلف شوینده نیست و مقدار کمی آب سرد یا ولرم برای شستشوی یک دیگ سنگی کفایت می کند.