ویژگی های منحصر به فرد چوب کهور
علاوه بر نفت و گاز که جزء ثروت های ذاتی جنوب ایران، محسوب می شوند، جنگل های گرمســیری و گونه های چوبده و سازگار با اقلیم جنوب نیز وجود دارد که به سرعت می توانند برای کشــور، درآمد حاصل کنند. اما با وجود اهمیت بســیار، کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. درختان کهور نیز از جمله منابعی هستند که با کارکردهای متنوع خود می تواند به کسب و کار رونق دهند. کهور یک درخت گرمسیری است که در استان های جنوبی ایران، شرایط رشد و پرورش آن به خوبی مهیاست. به عبارت دیگر، هر جا آب و هوای گرم کم و بیش نزدیک به ســواحل جنوب (تقریبا شرجی)، ارتفاع کم از سطح دریا و خاک های شور و قلیایی و یا شنی وجود داشته باشد، درخت و چوب کهور نیز آنجا وجود دارد.
درخت کهور چگونه درختی است و چه ویژگی هایی دارد؟
کَهور یا کُوِر (سرده Prosopis) نام گونه از درختان صحرایی است که تقریباً در سراسر دشت ها، جویبارها و پایه کوه های مناطق خشک جهان دیده می شوند. گاها تعداد محدودی از آنها در قله کوه ها نیز یافت می شوند. کهور توانایی تحمل شرایط دشوار کم آبی و شرایط آب و هوایی سخت را دارد، با درصد شوری زمین (در حد آب دریا) نیز رشد می کند و با کمترین میزان توجه، بیشترین سایه را در شرایط اقلیمی گرمسیری، فراهم می آورد. همچنین در زمستان، با ریزش انبوه برگ مواجه نخواهد بود. درخت کهور در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مناطقی چون: ایران، هند، استرالیا، آفریقای جنوبی، آمریکای لاتین، و صحرای سوزان امارات متحده عربی می‌روید.
درخت کهور چه ویژگی هایی دارد؟
درخت کهور، متعلق به رده نهان دانگان از خانواده Fabaceae و جنس Prosopis است که در ایران سه گونه بومی آن شامل: کهور ایرانی Prosopis cineraria، کهور درختچه یا Prosopis koelziana و کهورک یا جغجغه Prosopis farcta رشد می کنند. کهور ایرانی با داشتن سیستم ریشه‌ای با قابلیت نفوذ زیاد به اعماق خاک، در برابر خشکی و خشکسال بسیار مقاوم است. برخی از ویژگی های این درخت به شرح زیر می باشد:
- ارتفاع: ۱۰ الی ۲۰ متر.
- به نور زیاد احتیاج دارد.
- رنگ شاخه ها: سفید کمی مایل به خاکستری.
- میزان مقاومت: عدم مقاومت در برابر عوامل طبیعی.
- مدت عمر: در بعضی از مناطق صحرایی، شاید بیش از هزار سال.
- تنه غالب درختان کهور، به صورت کج و دارای پیچیدگی و خمیدگی می باشد.
- چوب بسیار محکم و مقاوم است و کمتر مورد حمله حشرات و بیماری قرار می‌گیرد.
- قابل رشد در مناطقی با بارندگی ۱۰۰ تا ۶۰۰ میلیمتر در سال و یا دوره خشکی طولانی.
- کهور ایرانی برای درمان بیماری هایی نظیر برونشیت، آسم، لکه های پوستی، رماتیسم و عقرب زدگی نیز کاربرد دارد.
- در دماهای پایین (حداقل منفی ۶ درجه سانتی گراد) و دماهای بالا (۴۰ الی ۵۰ درجه سانتی گراد در سایه) مقاومت از خود نشان می دهند.
درخت کهور ایرانی در چه مناطقی رشد می کند؟
کهور ایرانی دارای پوستی خاکستری، گل آذین خوشه ای شبیه سنبله استوانه‌ای، برگ های دارای یک الی سه جفت شانه، گوشواره برگی، ریزان و خارهای اپیدرمی به طول ۷ میلیمتری می باشد. درخت کهور، در همه نقاط سواحل جنوبی ایران، از شرقی ترین تا غربی ترین نقاط آن قابلیت رشد دارد.
کهور و نخل از عمده درختان مورد استفاده در در مناطق ســاحلی خوزستان، به خصوص در آبادان، خرمشــهر و توابع آنهــا می باشد به طوری که بافت اصلی خیابان ها، میادین و اماکن عمومی شهر را درختان کهور پوشانده است. همچنین شرایط رشد آن در قسمت های جنوبی اـتان ایلام (دهلران و مهران)، جنوب استان سیستان و بلوچستان، بخش اعظم استان خوزستان، غرب و جنوب غربی استان کهکیلویه و بویر احمد (به خصوص گچاران)، استان بوشهر و نیز جنوبی ترین قسمت های استان فارس، مهیا است.
ویژگی ها و کاربردهای چوب درخت کهور
« اگر در زمان خشکسالی فردی یک درخت کهور، یک شتر و بز داشته باشد، هیچگاه مرگ به سراغ او نمی آید.، زیرا که این ۳ چیز با هم انسان را در سخت ترین شرایط حفظ می کنند». این ضرب المثلی در مورد کهور است که در بین ساکنان لم یرزع، به دلیل مفید و کاربردی بودن این درخت رواج پیدا کرده است.
کاربردهای چوب کهور
- لنج سازی، یکی از صنایع مصرف کننده چوب کهور، در جنوب کشور به شمار می رود که در قســمت های مهمی از ســاختار لنج مورد استفاده قرار می گیرد و در سال های اخیر تعداد این کارگاه ها (به خصوص توسط سازمان شیلات) رو به افزایش است.
- چوب کهور ایرانی برای مصارف نجاری، به شکل خمیر چوب در صنایع کاغذ سازی مورد استفاده قرار می گیرد.
- کارهای کوچک خراطی. تعدادی کارگاه خراطی در ایرانشهر وجود دارد که از چوب درخت کهور، برای ساختن وسایل مختلف بهره می گیرند.
- خانه سازی، جهت ساخت تیر شیب، درب، پنجره، ناودان و تیرچه و تیرهای عمودی.
- جهت ساخت ابزار آلات کشاورزی، صنایع دستی و زغال.
- جهت ساخت جعبه، آوند، چوب سیگار و چپق.
ویژگی های چوب کهور
- سنگین وزن است.
- رنگ چوب آن (از بیرون تنه درخت به سمت داخل): با رنگ لیمویی و عسلی شروع و در مرکز آن به قرمز آجری و کاراملی ختم می شود.
- ارزش گرمایی چوب برون آن، چیزی در حدود ۵۰۰۰ کیلو کالری است و به طور کلی چوب آن، سوخت و زغال بسیار عالی می دهد.
- چوب درون آنها حاوی قند، پنج فلاوژن، اســیدهای چرب و تانن ها می باشد.
درخت کهور، جزو درختان همیشه بهار است با ارتفاع متوسط، که تا ارتفاع بیست متر نیز می‌تواند رشد کند. شاخه های نازک آن با خارهای مخروطی شکل و برگ های سبز روشن پوشیده شده اند. از برگ، میوه و سرشاخه های آن به عنوان منابع مهمی در تأمین علوفه دام های اهلی و وحشی (به ویژه در طول دوره های خشکی و خشکسالی) بهره می گیرند.
گونه کهور ایرانی، به دلیل حفظ تنوع زیستی، مقاوم در برابر خشکی و جلوگیری از بیابان زایی و حفظ مناطق جنگلی، یکی از سازگار ترین گونه های موجود در مناطق بیابانی به شمار می آید.
3 نظر در “چوب کهور”
عالی بود….ازچوب کهور بهترین وسایل میشه درست کرد
بله واقعا عالیه
من اگه کاره ای باشم تو این کشور تمام بیابانها را کهور میکارم