پرورش و نگهداری گل شمعدانی در خانه
گل شمعدانی از گل های پرطرفدار خانگی می باشد، که پرورش و نگهداری آن آسان داشته و دارای رنگ های متنوع و بوی مطبوعی است. این گل خوشبو زیبایی خاصی به محیط اطراف خود منتقل می کند و رایحه بسیار دل انگیزی دارد. پرورش شمعدانی در خانه از سرگرمی های بسیار زیبا و آسان است و نگهداری از این گیاه در خانه به راحتی قابل انجام است.
فصل گلدهی شمعدانی بسته به نوع آن بیشتر در بهار و تابستان است. یکی از رایج ترین راه های تکثیر این گل زیبا قلمه زدن می باشد. خاستگاه و رستنگاه اولیه گل شمعدانی کشور آفریقای جنوبی است.
هلندی ها در قرن ۱۸ میلادی آن را در کشور افریقای جنوبی پیدا کردند و به سراسر جهان معرفی کردند. از آنجایی این گل زیبا و خاص به شدت مورد توجه مردم و طبیعت دوستان قرار گرفت، به سرعت در سراسر جهان تکثیر و گسترش یافت.
ساختار و مشخصات ظاهری گل شمعدانی
انتخاب نام شمعدانی برای این گل به این دلیل است که میوه گیاه داخل کاسبرگ های پایا و دم گلهای بلند و در انتهای دمگل مشترک به صورت شمعدان چند شاخه قرار می گیرد. گل شمعدانی از گیاهان چند ساله علفی است، که ساقه آن تا حدودی محکم و قوی می باشد. منتهی به دلیل ترد بودن ساقه ممکن هست کمی شکننده به نظر بیاید.
برگ های این گیاه بصورت منفرد و تکی رشد می کنند و شکل و شمایلی به حالت گوشوارک دارند. پهنک برگ های گل شمعدانی منقسم است و دارای بریدگی های بسیاری می باشند. برگ های این گل زیبا پنجه ای بوده و دارای کرک های اسانس دار و غده ای هستند، گلبرگ های جلویی هر بوته از دیگر گلبرگ ها رشد بیشتری دارند.
انواع شمعدانی
گل شمعدانی نوعی از گیاهان گل دار است که دارای حدود ۲۰۰ گونه است که مهمترین و مشهورترین انواع آن به شرح زیر می باشد.
۱- گونه رگال:
این نوع شمعدانی چند ساله و همیشه سبز دارای برگ های دایره ای شکل با حاشیه دندانه دار است و گل هایی با ۵ عدد گلبرگ رنگ های ارغوانی روشن، صورتی، بنفش و یا سفید دارد.
این گیاه را می توان در فضای باز یا گلدان کاشت. گونه های شمعدانی اژدریا، شمعدانی آلمانی و شمعدانی گل درشت در این گروه قرار می گیرند.
۲- گونه آنجل:
این گونه شمعدانی دارای شاخه های متراکم و شبیه گونه رگال هستند، این نوع شمعدانی های چند ساله و همیشه سبز دارای شاخسار خزنده و گلهایی ساده با ۵عدد گلبرگ می باشند که در گلدان یا سبدهای آویخته کاشته می شوند.
۳- گونه زونال:
این نوع از شمعدانی همچون گونه رگال و آنجل دارای عمر چند ساله با شاخسار علفی و آبدار بوده و دارای گلهای ساده ۵عدد گلبرگ با تعداد گلبرگ های بیشتر و دارای برگ جذاب و زیبا هستند.
۴- گونه برگ های عطری:
بوته های همیشه سبز شمعدانی به دلیل عطر خوش برگ هایشان در صنایع غذایی یا عطر سازی بسیار پرکاربرد بوده و برای این منظور در سطح وسیعی به صورت حرفه ای کاشته می شوند.
پهنه برگ های این گیاهان به چند قسمت تقسیم شده اند که حاشیه هایی دندانه دار و یا بریدگی دارند. برخی نیز برگ های ابلق دارند. انواع مختلف شمعدانی از گونه شمعدانی های عطری هستند که بنابر طعمی که می دهند خوانده می شوند. مثل طعم دهنده چای که به گیاه عطر چای یا عطر بادام، عطر سیب، عطر نارگیل، عطر لیمو، عطر گل رز معروف هستند.
البته باید توجه داشت که مصرف بر گسار یا گل خاری این گیاه ممکن است باعث مسمومیت حیوانات خانگی مثل سگ و گربه شود. بوته های همیشه سبز دارای خصوصیاتی منحصر به فردی می باشند که در گروه های بالا قرار نمی گیرند.
شرایط فصلی و مراحل کاشت و نگهداری از گل شمعدانی
آخر مرداد و اوائل شهریور ماه مناسب ترین زمان قلمه گرفتن از گل شمعدانی می باشد. حدود یک ماه باید قسمت قلمه شده در داخل آب بماند تا ریشه و جوانه بزند. معمولا در اواخر مهر ماه قلمه های گرفته شده در آب ریشه هایشان کامل می گردد. به نحوی که می توان دیگر آنها را می توان به گلدان منتقل کرد.
گل شمعدانی در بهار شروع به رشد و گلدهی می کند و در اواسط تابستان رشد و تولید گل در آن متوقف می شود و دوباره در پاییز شروع به رشد می کند.
خاک و گلدان مناسب برای پرورش شمعدانی در خانه
برای رشد و نمو گل شمعدانی مناسب ترین خاک مخلوطی از خاک جنگلی، تورب و ماسه مناسب است. همچنین خاک رس و خاک نسبتا سبک برای این گیاه مناسب می باشد. باید توجه داشت که این خاک ها باید عاری از مواد آهکی باشند گل شمعدانی نمی تواند در خاک فشرده وبا تراکم بالا از فشردگی رشد کند بنابر این برای داشتن گل شمعدانی زیبا و خوش آب و رنگ در انتخاب خاک آن باید حتما دقت شود.
لازم به ذکر هست که گلدان های سفالی برای رشد گل شمعدانی مناسب تر از سایر گلدان های موجود در بازار هستند. همچنین این گلدان ها باید با سوراخ هایی زهکشی مناسب داشته باشد تا از تراکم آب و پوسیدگی ریشه گل جلوگیری به عمل آید.
آبیاری
بهترین زمان برای آبیاری گل شمعدانی صبح است چون در غروب و شب ممکن است با پایین آمدن حرارت در اواخر روز رطوبت زیاد بشود و در شب گلبرگ ها مرطوب شده و گلهای این گیاه کنده شوند.
نور مورد نیاز شمعدانی
گل شمعدانی گیاهی نور پسند است ولی نباید در معرض تابش نور مستقیم خورشید قرار بگیرد. چون ممکن است باعث تبخیر آب موجود در برگ و ساقه گل و خشک شدن آن بشود و یا ممکن هست رنگ براق برگ های شمعدانی از بین رفته جذابیت و از زیبای آن کاسته شود.
نکات دیگر برای پرورش شمعدانی در خانه
درجه حرارت مناسب برای رشد گل شمعدانی بین ۱۳ تا ۱۸ درجه سانتیگراد کفایت می کند. بهتر است هر چند وقت یک بار محل گل شمعدانی اگر در گلدان کاشته شده است عوض شود تا ریشه های گل به بدنه گلدان نرسد. البته نوع گل شمعدانی هم در انتخاب محل کاشت آن موثر است. چون بنا بر نوع و رشد شمعدانی ها گلدان بزرگ یا کوچک یا خیاری شکل برای رشد آن ها مناسب است.
بهتر است در تابستان اگر ممکن باشد گیاه شمعدانی در بیرون و فضای باز نگهداری شود و در زمستان و ماه های سرد در جای بسته و داخل خانه قرار داده شود.
همچنین توصیه می گردد در فصل های سرد به گیاه کود داده نشود. زیر در این صورت گیاه فرصت کافی برای استراحت خواهد داشت.
در گل شمعدانی باید به تناوب برگ های قدیمی حذف بشود تا برگ های جدید فضا و انرژی بیشتری برای رشد داشته باشند.
لازم به ذکر هست که، شمعدانی های که یک ساقه دارند ممکن است اگر سر ساقه آن ها جدا نشود و به حال خود رها بشود بصورت مستقیم رشد کند و گل ندهد بنابراین بهتر است سر ساقه اصلی بریده شود تا دو یا چند جوانه جدید در محل قطع ساقه رشد کنند و تراکم بیشتر بشود.
زمان مناسب برای تغییر جای گل شمعدانی چه زمانی هست؟
بهترین زمان جهت تغییر جای گل شمعدانی اواخر اسفند ماه است چون در این زمان رشد شاخه و ریشه های گیاه به نهایت خود می رسد. بهترین زمان برای کود دهی به گیاه شمعدانی در طول ماه هایی است که گیاه شمعدانی فعال می باشد و بهتر است در این زمان هر دو هفته یکبار از کود هایی که حلال در آب هستند استفاده بشود.
باید به طور مرتب به این گیاه آب داد و بهترین معیار برای این کار باید اجازه داد تا خاک بستر گل تقریبا خشک بشود و آن موقع به گیاه آب داد. این گیاه در زمستان به آب کمتری برای رشد نیاز دارد.
زمان خرید گل شمعدانی باید دقت داشت که برگ های سالم گل شمعدانی نباید هیچ قسمت بدون رنگی داشته باشد و زیر برگ ها و ساقه ها باید سفت و محکم بوده و شل و آویزان نباشند. همچنین این گیاه نباید هیچ نشانی از آفت زدگی داشته باشد. زرد شدن برگ های این گیاه نشان از کم آبی یا آب بیش از اندازه در بستر خاک این گیاه می باشد.